Συχνές Ερωτήσεις

Καρδιακό φύσημα είναι ένας ήχος που ακούει ο γιατρός με το ακουστικό, ανάμεσα στους τόνους της καρδιάς. Το φύσημα δεν είναι πάθηση. Είναι ένα ακροαστικό εύρημα που πρέπει να διερευνηθεί.

Τα περισσότερα φυσήματα δεν οφείλονται σε καρδιακό νόσημα. Είναι απλώς ήχοι που ακούονται με το ακουστικό. Εφόσον δεν συνοδεύονται από ανατομικές ανωμαλίες ή δυσλειτουργία της καρδιάς ονομάζονται αθώα φυσήματα. Τα αθώα φυσήματα έχουν χαρακτηριστική «χροιά» και δεν απαιτείται πάντα η εκτέλεση υπερηχογραφήματος για τη διάγνωσή τους. Τα παιδιά με αθώα φυσήματα είναι απολύτως υγιή και δεν χρειάζονται τακτικό έλεγχο ή περιορισμούς της δραστηριότητάς τους

Κάθε φύσημα που συνδυάζεται με παθολογικά ευρήματα στην εξέταση της καρδιάς με υπέρηχο ή άλλες απεικονιστικές μεθόδους είναι παθολογικό. Οι συνήθεις καρδιοπάθειες που εκδηλώνονται με φύσημα είναι: Επικοινωνίες ανάμεσα στις κοιλότητες της καρδιάς (μεσοκολπικές, μεσοκοιλιακές, αρτηριακός πόρος), στενώσεις βαλβίδων (π.χ. αορτική, πνευμονική, ή ισθμική), ή ανεπάρκειες βαλβίδων (π.χ. αορτική, μιτροειδής). Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν σοβαρές καρδιοπάθειες που δε συνοδεύονται από φύσημα

Ο βοτάλειος πόρος και η μεσοκολπική επικοινωνία είναι φυσιολογικά ανοιχτά στο έμβρυο. Μόνο αν δεν κλείσουν μετά τη γέννηση δημιουργείται πρόβλημα. Η ισθμική στένωση αορτής μπορεί να παρουσιαστεί μετά την γέννηση όταν κλείσει ο βοτάλειος πόρος. Κάποιες παιδικές αρρυθμίες δεν μπορούν να διαγνωστούν προγεννητικά. Άρα, για τη διάγνωση καρδιοπαθειών δεν αρκεί ο προγεννητικός έλεγχος. Χρειάζεται προσεχτική εξέταση κάθε νεογνού από τον παιδίατρο και επί υποψίας προβλήματος (π.χ. φύσημα) έλεγχος από ειδικό παιδοκαρδιολόγο.

Αν διαγνωστεί ανίατη ή βαρύτατη καρδιολογική πάθηση με χρωμοσωματικές βλάβες μπορεί να γίνει διακοπή κύησης εφόσον οι γονείς το επιθυμούν. Στις περισσότερες παθήσεις, η εμβρυϊκή διάγνωση επιτρέπει τον σχεδιασμό της ορθότερης αντιμετώπισης του νεογνού με καρδιοπάθεια. Π.χ. αν διαγνωσθούν καρδιοπάθειες που απαιτούν νεογνική αντιμετώπιση είναι σημαντικό να προγραμματίζεται ο τοκετός σε κέντρο όπου υπάρχει δυνατότητα άμεσης αντιμετώπισης (χωρίς αερομεταφορές κ.λ.π).

Είναι η καρδιοπάθεια που υπάρχει κατά τη γέννηση (στην πλειονότητα δεν είναι κληρονομικές αλλά τυχαία σφάλματα στην εμβρυϊκή ανάπτυξη). Μερικές γενετικές / χρωμοσωματικές ανωμαλίες (όπως σύνδρομα Down, Williams, Noonan συνοδεύονται συχνά από κάποιες συγκεκριμένες συγγενείς καρδιοπάθειες).

Περίπου 8/1000 ζώσες γεννήσεις (live births).

Ευρύ φάσμα, από πολύ ελαφράς μορφής, που ίσως δεν χρειαστούν καμία παρέμβαση, έως βαρειές -περίπλοκες- ανίατες. Όμως οι περισσότερες μπορούν να αντιμετωπιστούν άριστα ή και να θεραπευτούν πλήρως (δηλαδή χωρίς να χρειάζεται ειδική παρακολούθηση) ή να εξασφαλιστεί μακρόχρονη ή φυσιολογική επιβίωση και ποιότητα ζωής παρά την απαραίτητη παρακολούθηση από ειδικούς.

Οι περισσότερες δεν συνδέονται με κάποιο γνωστό περιβαλλοντικό παράγοντα, ισχύουν όμως οι γενικές συστάσεις προς εγκύους για αποφυγή έκθεσης σε παράγοντες που είναι γνωστές ή εν δυνάμει τερατογόνες ουσίες (οινόπνευμα, κάπνισμα, φάρμακα, εκτός αν τα εγκρίνει γιατρός).

Η μεσοκοιλιακή επικοινωνία. Σ’ ένα μεγάλο ποσοστό η μεσοκοιλιακή επικοινωνία μπορεί να κλείσει μόνη της ( αυτο-ίαση ) στον πρώτο χρόνο της ζωής. Οι υπόλοιπες θεραπεύονται πλήρως χειρουργικά.

Οι θεραπευτικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην παιδοκαρδιολογία είναι οι φαρμακευτικές και οι επεμβατικές. Τα καρδιολογικά φάρμακα περιλαμβάνουν πολλές κατηγορίες όπως διουρητικά, καρδιοτονωτικά, αντιαρρυθμικά, αντιυπερτασικά κλπ. Οι επεμβατικές θεραπευτικές μέθοδοι γίνονται μέσω ειδικών καθετήρων που εισάγονται μέσα στην καρδιά από το φλεβικό ή το αρτηριακό δίκτυο και περιλαμβάνουν διάφορες επεμβάσεις όπως διάνοιξη στενωμένων βαλβίδων ή αγγείων με μπαλλονάκι (βαλβιδοπλαστική-αγγειοπλαστική), τοποθέτηση stent, σύγκλειση ανώμαλων αγγείων με ειδικές συσκευές ή σπειράματα και σύγκλειση ενδοκαρδιακών επικοινωνιών (κυρίως μεσοκολπικών) με διαφλέβιες συσκευές. Οι θεραπευτικές μέθοδοι για αρρυθμιολογικά προβλήματα αναφέρονται στην επόμενη παράγραφο.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται στην παιδοκαρδιολογία χωρίζονται σε αναίμακτες και αιματηρές. Στις αναίμακτες περιλαμβάνονται το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το υπερηχοκαρδιογράφημα, η δοκιμασία κοπώσεως, η 24ωρη καταγραφή ηλεκτροκαρδιογραφήματος (Holter), η μαγνητική και αξονική τομογραφία και άλλες που χρησιμοποιούνται πιο σπάνια όπως το σπινθηρογράφημα. Οι αιματηρές ή επεμβατικές είναι ο καρδιακός καθετηριασμός και η ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.

Ανάλογα με την πάθηση και την ιδιαιτερότητα κάθε παιδιού. Κάποια (βλ. άνω)→ αυτοΐαση. Κάποιες (20%) στην νεογνική-πρώιμη βρεφική ηλικία. Άλλες στην βρεφική ( Τετραλογία Fallot ) ή προσχολική (μεσοκολπική επικοινωνία)

Όχι. Κάποιες παθήσεις εκδηλώνονται αργότερα. Ένα νεογνό μπορεί να μην έχει φύσημα, που όμως μπορεί να παρουσιαστεί αργότερα. Αν αυτό διαπιστωθεί από τον παιδίατρο, επιβάλλεται η άμεση εξέταση από ειδικό παιδοκαρδιολόγο.

Πολλά παιδιά παρουσιάζουν διαταραχές του ρυθμού. Οι περισσότερες είναι αθώες όπως οι έκτακτες συστολές. ΄Αλλες είναι επίμονες και ενοχλητικές όπως οι υπερκοιλιακές ταχυκαρδίες, και άλλες ακόμη πιο σοβαρές, αφού μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ίδια τη ζωή. Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν αποτελεσματικές λύσεις για τα περισσότερα αρρυθμιολογικά προβλήματα. Έτσι για τις περισσότερες ταχυκαρδίες μπορεί να γίνει μια επέμβαση με καθετήρα (ablation) είτε με καυτηριασμό είτε με ψύξη της υπεύθυνης περιοχής με επιτυχία πάνω από 95%. Για περιπτώσεις σοβαρών και επικίνδυνων για τη ζωή αρρυθμιών μπορεί να χρειασθεί η τοποθέτηση μιας συσκευής όπως βηματοδότη ή απινιδωτή.